Europejski Poeta Wolności

Nagroda Literacka Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności została ustanowiona przez Miasto Gdańsk w 2008 roku. Jej celem jest wyróżnienie wybitnych artystycznie zjawisk poetyckich podejmujących temat szeroko rozumianej wolności. Nagroda i Festiwal Europejski Poeta Wolności stanowią dla Miasta Gdańska i Instytutu Kultury Miejskiej wyjątkową okazję do promocji europejskiej poezji. 

Do tej pory, w polskim obiegu literackim znalazły się tomy twórców z 46 europejskich krajów. Wraz z nowym cyklem zmodyfikowane zostały zasady konkursu. Dotąd podstawowym kryterium zgłaszania poetów i poetek był kraj ich pochodzenia, obecnie zaś obowiązywać będzie kryterium języka. Ta zmiana wynika ze świadomości, że twórców znacznie bardziej definiuje język, w którym tworzą niż miejsce zamieszkania czy obywatelstwo. Nagroda Europejski Poeta Wolności to statuetka oraz 100 000 zł dla poety oraz statuetka i 20 000 zł dla tłumacza.

Nominowani do Nagrody Literackiej Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności 2020

Anja Golob (Słowenia), Kateryna Kałytko (Ukraina), Marianna Kijanowska (Ukraina), Luljeta Lleshanaku (Albania) i Petr Hruška (Czechy) to poeci i poetki nominowani do Nagrody Literackiej Miasta Gdańska Europejski Poeta Wolności 2022. Przyznawana od 2010 roku Nagroda znalazła trwałe miejsce na mapie wyróżnień literackich naszego kontynentu, a dla polskich odbiorców jej znaczenie wiąże się także ze zbudowaną wokół EPW unikatową serią wydawniczą oferującą przekłady najlepszej europejskiej poezji współczesnej.

Jury Nagrody Europejski Poeta Wolności pracowało online w składzie: Krzysztof Czyżewski (przewodniczący), Anna Czekanowicz, Paweł Huelle, Zbigniew Mikołejko, Stanisław Rosiek, Anda Rottenberg, Beata Stasińska, Olga Tokarczuk. Sekretarzem Jury jest Andrzej Jagodziński.

Organizatorzy otrzymali 20 zgłoszeń reprezentujących wszystkie wybrane dla tej edycji języki i zawierających znakomite wiersze. Jury miało więc wyjątkowo trudny wybór. Po długich dyskusjach ostatecznie zdecydowano, że nominacje otrzymały cztery poetki: Anja Golob ze Słowenii, Kateryna Kałytko i Marianna Kijanowska z Ukrainy oraz Luljeta Lleshanaku z Albanii, a także jedyny mężczyzna w tym gronie – czeski poeta Petr Hruška.

– Całą tę piątkę łączy oczywiście tytułowa wolność, ale w każdym przypadku ma ona różne wymiary i odcienie, a poeci mają inną wrażliwość i posługują się różnymi poetykami. Są w tych propozycjach lapidarne a zarazem wyrafinowane obserwacje świata, którego nie rozumiemy, są poszukiwania wolności w życiu i sztuce, rozważania o wolności i tożsamości, zmysłowa poezja wolności osobistej czy bardzo przejmujące refleksje o wolności na podstawie tragicznych wydarzeń historycznych. Niezależnie od tego, kto z tej piątki wiosną następnego roku zostanie kolejnym Europejskim Poetą Wolności, już dziś można mieć pewność, że polscy czytelnicy poezji otrzymają pięć znakomitych tomów – komentuje Andrzej Jagodziński, Sekretarz Jury Nagrody.

Zgłoszeń do Nagrody mogli dokonywać tłumacze i tłumaczki literatury, wydawnictwa i inne podmioty wydające poezję. Zgodnie z regulaminem w tej edycji pod uwagę brane były utwory poetów i poetek piszących w następujących językach oraz różnych ich formach i dialektach: język albański, język czeski, język estoński, język niemiecki oraz języki górno- i dolnołużycki, język polski oraz język kaszubski, język norweski oraz języki saamskie (lapońskie) i język kweński, język słoweński, język ukraiński. Laureaci Nagrody Literackiej Miasta Gdańska otrzymują 100 000 zł (poeci) oraz 20 000 zł (tłumacze).

Zmiany w formule Festiwalu Europejski Poeta Wolności 2020 z powodu pandemii COVID-19

Z powodu pandemii koronawirusa Festiwal Europejski Poeta Wolności oraz gala wręczenia Nagrody nie odbyły się w planowanym, marcowym terminie. 28 lipca Jury ogłosiło laureatki – są nimi Sinéad Morrissey i Magda Heydel. Uroczystość wręczenia Nagrody EPW 2020 odbędzie się 31 sierpnia w Gdańsku. 1 września Instytut Kultury Miejskiej zaprosi na plenerowe spotkanie z laureatkami Nagrody.

Instytut Kultury Miejskiej, organizator Festiwalu Europejski Poeta Wolności, przygotował alternatywną formułę wydarzenia.

Z poetami i tłumaczami nominowanymi do Nagrody zapoznamy się dzięki animacjom od studia Esy-floresy. Adam Nalepa razem z Małgorzatą Fijas tworzą słuchowisko, w którym trójmiejscy aktorzy czytają wiersze z tomów nominowanych do Nagrody. W mediach literackich i kulturalnych ukażą się recenzje tomów, podcasty czy teksty i wywiady oparte o wypracowaną na marcową edycję festiwalu koncepcję wydarzeń. W przygotowaniu jest także antologia podsumowująca dwanaście lat serii wydawniczej Europejski Poeta Wolności.

Festiwalowi zawsze towarzyszyło też pasmo Versopolis – prezentacja poetów i poetek skupionych w sieci festiwali literackich. W 2020 roku w Gdańsku mieli pojawić się: Samantha Barendson, Maarten Inghels, Helen Ivory i Jospeh Pedrals. Tegoroczna odsłona Versopolis w Gdańsku zamieniona jest w multimedia. Małgorzata „Tekla” Tekiel oraz Artur Rumiński przygotowali cztery kompozycje muzyczne, do których autorzy nagrywają swoje wiersze, a całość zostanie uzupełniona o wizualizacje.

Treści dostępne będą na:
http://europejskipoetawolnosci.pl/
https://www.facebook.com/europejskipoetawolnosci
https://www.youtube.com/user/poetawolnosci/videos
https://www.instagram.com/ikm_gdansk/

Laureaci Nagród Literackich „Europejski Poeta Wolności”

• 2024: Monika Herceg za tom „Okres ochronny.”, w przekładzie Aleksandry Wojtaszek
• 2022: Marianna Kijanowska za tom „Babi Jar. Na głosy” w przekładzie Adama Pomorskiego
• 2022: Luljeta Lleshanaku za tom „Woda i węgiel” w przekładzie Doroty Horodyskiej
• 2020: Sinéad Morrissey za tom „O równowadze”, przekład: Magda Heydel.
• 2018: Linda Vilhjálmsdóttir za tom „Wolność”, Nagroda dla Tłumacza: Jacek Godek.
• 2016: Ana Blandiana za tom „Moja ojczyzna A4”, Nagroda dla Tłumacza: Joanna Kornaś-Warwas.
• 2014: Dorta Jagić za tom „Kanapa na rynku”, Nagroda dla Tłumacza: Małgorzata Wierzbicka.
• 2012: Durs Grünbein za tom „Mizantrop na Capri”, Nagroda dla Tłumacza: Andrzej Kopacki.
• 2010: Uładzimier Arłoŭ za tom „Prom przez kanał La Manche”, przekład: Adam Pomorski.

www.europejskipoetawolnosci.pl